Bazylika

Dzwony

Dzwony są umieszczone w prawie 70-metrowej wieży od strony ul. Bożego Ciała, nad odnowioną w 2011 roku kaplicą Matki Boskiej Częstochowskiej. Kiedyś sygnaturka umieszczona była osobno na dachu kościoła, ale teraz też znajduje się w wieży.

Najstarszy dzwon pochodzi z 1539 roku, dwa następne z 1556 roku i ostatni z 1750 roku. Dzwony są nastrojone w trójdźwięk B-dur. Pierwotnie wisiały na drewnianej wieży, znajdującej się w wewnątrz murowanej wieży kościoła.

20 września 1762 roku na kapitule konwentualnej magister Jan Kanty Stanisław Donacjan Dobrzański zażądał, aby przywrócono w klasztorze dawny zwyczaj dzwonienia w dormitorium na prymę, nieszpory oraz lekturę martyrologium.

W kwietniu 1938 roku poświęcono nową instalację dzwonów na wieży.

W okresie wojny ówczesny prepozyt Emil Klenart (1938-1958) skutecznie interweniował u generalnego gubernatora w sprawie zabytkowych dzwonów kościelnych, które chciano zarekwirować.

Po wojnie dzwony zostały przeniesione na wyższą kondygnację i umieszczone na specjalnie zrobionej metalowej konstrukcji, w kilku miejscach zakotwiczonej w ściany wieży murowanej. Niestety, kiedy dzwony dzwoniły, powodowało to duże drgania, niekorzystne dla stanu technicznego wieży.

Ostatnio natomiast w związku z piorunem, który uszkodził automatykę elektryczną na wieży w 2010 roku, podjęto działania by znów mogły dzwonić, nie szkodząc przy tym wieży kościoła. Został przeprowadzony remont (prace wykonała firma z Połomi koło Wodzisławia Śląskiego), podczas którego elementy konstrukcyjne, na których są zawieszone dzwony, zostały zaopatrzone w specjalne eliminatory wibracji.

Oprócz modernizacji zawieszenia zadbano też o nowe silniki napędzające. Pierwszy zyskała sygnaturka, a w drugi silnik zaopatrzono największy z dzwonów – jeden, dotychczasowy był za słaby by go rozkołysać. Ponadto w zakrystii został zamontowany zegar sterujący dzwonami, który uruchamia je w wyznaczonych porach dnia i tygodnia.

Codziennie o godz. 12.00 na Anioł Pański przez trzy minuty bije „osiemsetka” (dzwon ważący 800 kg). O godz. 21.00, w godzinę Apelu Jasnogórskiego, uruchamiana jest sygnaturka. W dni powszednie na pół godziny przed każdą Mszą Świętą odzywa się dzwon ważący 240 kg (bije cztery razy w ciągu dnia, po raz pierwszy o godz. 6.00), a w niedzielę na pół godziny przed każdą Mszą wzywa wiernych dzwon 270-kilogramowy. Na wyjątkowe okazje czeka zaś największy dzwon, o wadze ok. 2,5 tony. Jest przeznaczony na największe uroczystości, jak Boże Ciało (nasz odpust parafialny), Rezurekcję, pasterkę, procesję skałkowska, czy inne nadzwyczajne wydarzenia w życiu Kościoła i miasta.

Dnia 27 października 1915 roku ówczesny prepozyt Józef Górny sporządził listę inwentaryzacyjną dzwonów:

Klasztorna lista inwentaryzacyjna dzwonów znajdujących się w Klasztorze Bożego Ciała

 

Średnica dzwonu 150 cm, data na dzwonie 1556, bez napisu, z reliefem
Uwagi: Największy dzwon „Stanislaus”, popularnie zwany dziadem, używany w dni świąteczne i odpustowe, przy sumie,
Na dzwonie wizerunek Matki Boskiej i św. Jana?, pod wzgl. Artystycznym jeden z najładniejszych dzwonów.

Średnica dzwonu 104 cm, data na dzwonie 1750, z napisem i reliefem,
Uwagi: Calicem salutaris accipiam et nomen domini invocabo
Na dzwonie wizerunek Dzieciątka Jezus; św. Wawrzyniec z jego symbolem i Napisem Petrus eram nuper Laurentius est ….. nomen. Si queris, qui me fecit
Funditque: Magister Gasparus KRAMNIECZ Hungarus Ille fuit …. MIECHOVIAE;
Nad powyższym cytatem inicjały: L.C.R.L.P.G., ten dzwon pochodzi z kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Wawrzyńca i została przemianowana.

Średnica dzwonu 32 cm, data na dzwonie 1539, bez napisu i reliefu
Uwagi: Dzwon na Anioł pański, tylko w dni świąteczne, popularnie zwany Południak.

Średnica dzwonu 26 cm, szacowany wiek, bez napisu i reliefu
Uwagi: ……………….

Średnica dzwonu 16 cm, data na dzwonie 1850, z napisem bez reliefu
Uwagi: Cura Josephi Motori; Dzwon na Anioł pański, w dni ……..-, popularnie zwany Józef

Średnica dzwonu 12 cm, szacowany wiek 200 lat, bez napisu i reliefu
Uwagi: Najczęściej używnay wspólnie z drugimi dzwonami.

Średnica dzwonu 14 cm, szacowany wiek 400 lat, bez napisu i reliefu
Uwagi: Najczęściej używnay o godzinie 15:00 na godzinkiUwagi ogólne: Dzwony 1 do 7 tworzą harmoniczną całość. Od pokoleń ………
Kraków, 27 październik 1915 r.
Joseph Górny, Superior

Największą chlubą mieszczan i kościoła było cyborium, wzniesione w drugiej połowie XV wieku, jakim nie mógł się poszczycić nawet Kościół Mariacki w Krakowie, gdzie wymurował je dopiero w XVI wieku Jan Maria Padowano. Cyborium w kościele Bożego Ciała na Kazimierzu wzniesione zostało za prepozyta Andrzeja (1477—1505). Osobliwością jego była rzeźbiona postać mężczyzny, trzymającego cymbały, a połączonego mechanizmem z zegarem, umieszczonym na zewnątrz ołtarza. Kiedy dzwonnik kościelny wydzwaniał godziny dla miasta, figura ta automatycznie uderzała w cymbały, ogłaszając godziny wiernym w kościele. Dzwonnik, opiekujący się tą figurą i zegarem, otrzymywał osobne wynagrodzenie od rady miasta.

Posłuchaj dzwonów: